Zarząd sukcesyjny sposobem na sprawne dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej

30 czerwca 2022

Śmierć przedsiębiorcy, który prowadzi jednoosobową działalność na podstawie wpisu do CEIDG może powodować szereg komplikacji na gruncie prawa cywilnego, administracyjnego oraz podatkowego. Płynne przejęcie prowadzonej działalności gospodarczej przez spadkobierców może ułatwić instytucja zarządu sukcesyjnego.

Spadkobiercy nabywają spadek już z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy. Niestety, czas trwania procedur związanych ze stwierdzeniem nabycia spadku i jego działem, jak również spory między następcami prawnymi, znacznie utrudniają, a często wręcz uniemożliwiają kontynuację działalności przedsiębiorstwa.

Powoduje to szereg komplikacji, wśród których można wyróżnić:

  • utrudniony dostęp do rachunku bankowego prowadzonego na potrzeby działalności przedsiębiorstwa,
  • utrudnione dokonywanie wypłat z rachunku bankowego prowadzonego na potrzeby działalności przedsiębiorstw – możliwe dopiero po dokonaniu działu spadku,
  • ograniczone możliwości przejęcia praw i obowiązków podatkowych,
  • wygaśnięcie decyzji administracyjnych niezbędnych do prowadzenia danego rodzaju działalności gospodarczej (dotyczy w szczególności: koncesji, licencji i zezwoleń),
  • wygaśnięcie lub brak realnej możliwości wykonywania umów cywilnoprawnych związanych z działalnością przedsiębiorstwa,
  • wygaśnięcie umów o pracę zawartych przez przedsiębiorcę,
  • brak możliwości posługiwania się firmą przedsiębiorcy,
  • brak jednej osoby, która byłaby uprawniona do prowadzenia spraw przedsiębiorstwa i samodzielnej reprezentacji wszystkich spadkobierców,
  • obowiązek zwrotu pomocy publicznej otrzymanej na podstawie umów, które nie zostały jeszcze wykonane, w całości wraz z odsetkami od dnia jej przekazania.
Jaki jest cel ustanowienia zarządu sukcesyjnego?

Przezorni przedsiębiorcy dbają o zachowanie ciągłości funkcjonowania biznesu po śmierci. Doskonałym narzędziem do tego jest właśnie ustanowienie zarządu sukcesyjnego. Jego celem jest zapewnienie kontynuacji działalności gospodarczej przez osobę (ew. osoby), która będzie już na stałe zarządzać przedsiębiorstwem (spadkobierca, zapisobierca windykacyjny, nabywca przedsiębiorstwa).

Zarząd sukcesyjny pozwala na zachowanie ciągłości wykonywania umów, w tym umów o pracę z pracownikami. Zapewni także ciągłość decyzji administracyjnych, takich jak pozwolenia, zezwolenia, czy licencje. Nie wygasną one automatycznie, można uzyskać potwierdzenie możliwości dalszego wykonywania takich decyzji. Również NIP nadany przedsiębiorcy przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa dopiero wraz z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego. 

Warto zwrócić uwagę, że zawieszenie działalności gospodarczej nie stanowi przeszkody do ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Nie można jednak ustanowić zarządu sukcesyjnego, jeżeli została ogłoszona upadłość przedsiębiorcy.

Jakie przesłanki trzeba spełnić, by móc ustanowić zarząd sukcesyjny?

Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego wymagane jest spełnienie łącznie kilku konkretnych przesłanek. Są nimi:

  • powołanie zarządcy sukcesyjnego,
  • wyrażenie zgody na pełnienie tej funkcji przez powołanego,
  • dokonanie wpisu zarządcy sukcesyjnego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zapobiegliwi przedsiębiorcy powinni odpowiednio wcześnie ustanowić zarząd sukcesyjny, aby zadbać o losy swojego dorobku po śmierci. 

 

aplikant radcowski Aneta Jagodzińska

Źródła:

– ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw,

– uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (druk nr 2293).