Obowiązek fundacji rodzinnej dotyczący zgłoszenia małoletniego do CRBR nie ma nic wspólnego z wiekiem. Również noworodek będący beneficjentem fundacji rodzinnej musi trafić do ogólnodostępnego rejestru, aby zapobiec… praniu przez niego pieniędzy? Brzmi absurdalnie, ale tak właśnie jest. Ustawa AML nakazuje zgłaszać do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) wszystkich beneficjentów fundacji rodzinnej — bez względu na wiek czy faktyczny wpływ na jej działalność. 

Większość fundatorów zakłada fundację rodzinną po to, by zabezpieczyć przyszłość dzieci i wnuków. W efekcie obok dorosłych członków rodziny beneficjentami bywają także małoletni, a nawet noworodki. Dane wszystkich tych osób są ujawniane w CRBR, co w przypadku dzieci często budzi obawy rodziców i dziadków o ochronę ich prywatności. Na ten moment każdy ma bowiem dostęp do CRBR.

Skąd obowiązek fundacji rodzinnej dotyczący zgłoszenia małoletniego do CRBR?

Podstawę prawną stanowi ustawa AML (o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu). Ustawa w definicji beneficjenta rzeczywistego wprost wskazuje beneficjenta fundacji rodzinnej – bez rozróżnienia na osoby pełnoletnie i małoletnie.

Jak prawidłowo dokonać zgłoszenia małoletniego?

Dokonując zgłoszenia małoletniego do CRBR, należy uwzględnić następujące dane:

• pierwsze imię,
• drugie i kolejne imiona,
• nazwisko,
• numer PESEL,
• kraj zamieszkania,
• kraj obywatelstwa.

Ponadto z uwagi na to, że wszelkie prawa wynikające z bycia beneficjentem fundacji rodzinnej małoletni wykonuje, do czasu uzyskania pełnej zdolności do czynności prawnych (ukończenie 18 r.ż.), przez swojego przedstawiciela ustawowego, a jeżeli takiego nie posiada to przez opiekuna prawnego ustanowionego przez sąd opiekuńczy lub kuratora zarządzającego majątkiem, do CRBR należy zgłosić małoletniego i jego przedstawicieli ustawowych lub opiekuna prawego, lub kuratora. W praktyce najczęściej zgłaszając małoletniego, zgłaszamy jednocześnie jego rodziców.

Co jeżeli przedstawiciel ustawowy jest również beneficjentem i również podlega zgłoszeniu do CRBR?

Jeśli przedstawiciel ustawowy jest jednocześnie beneficjentem fundacji rodzinnej, w zgłoszeniu należy wskazać oba przysługujące mu uprawnienia: jako beneficjent fundacji oraz jako przedstawiciel ustawowy małoletniego, wraz z podaniem imienia i nazwiska dziecka, które reprezentuje.

Jak zgłosić kilkoro małoletnich mających tego samego przedstawiciela ustawowego?

W przypadku gdy jedna osoba jest przedstawicielem ustawowym kilku małoletnich beneficjentów (np. kilkoro dzieci tego samego beneficjenta fundacji), przedstawiciela ustawowego należy zgłosić oddzielnie dla każdego małoletniego, którego reprezentuje. Oznacza to konieczność wielokrotnego zgłoszenia tej samej osoby z uwzględnieniem różnych uprawnień przedstawiciela ustawowego dla poszczególnych dzieci.

Co jeśli w trosce o prywatność małoletniego obowiązek fundacji rodzinnej zgłoszenia do CRBR nie będzie spełniony? 

Niedokonanie zgłoszenia lub informacji do CRBR w ustawowym terminie lub podanie nieprawdziwych informacji stanowi delikt administracyjny. Kara może być bardzo surowa, do 1.000.000 zł. Ustawodawca nie ustanowił jednak minimalnego poziomu kary – jej wysokość ustala się  indywidualnie.

Ponadto sygnalizujemy, że wkrótce ogólnodostępność CRBR może ulec zmianie. W III kwartale 2025 r. planowane jest przyjęcie przez Radę Ministrów projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawy AML), które ograniczy jawność rejestru.

Podsumowanie

Podsumowując – choć obowiązek ten może wydawać się nielogiczny w przypadku beneficjentów fundacji rodzinnej, ustawa nie pozostawia wątpliwości. Każdy beneficjent, bez względu na wiek, musi znaleźć się w aktualnie ogólnodostępnym CRBR.

radczyni prawna Martyna Komarowska-Horosz, szefowa praktyki prawa rolnego i spadkowego
aplikantka radcowska Dominika Pietrzykowska

Więcej o fundacji rodzinnej