Co się dzieje z umowami o pracę po śmierci przedsiębiorcy – osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą?

Zarząd sukcesyjny ma za zadanie umożliwić kontynuację przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy, w okresie uregulowania spraw spadkowych przez spadkobierców. W wielu przypadkach nie uda się kontynuować pracy przedsiębiorstwa bez zatrzymania zespołu pracowników. Śmierć pracodawcy powoduje wygaśnięcie umów o pracę. Czy zarządca sukcesyjny albo jego spadkobiercy mogą utrzymać ciągłość zatrudnienia?

Jak przedłużyć umowę o pracę po śmierci pracodawcy?

Jeśli pracodawcą jest osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, zawarte przez nią umowy o pracę wygasają z upływem 30 dni od dnia jej śmierci. Ciągłość zatrudnienia można zachować jeśli przed upływem tego terminu małżonek pracodawcy, spadkobierca albo zarządca sukcesyjny uzgodni z pracownikiem, na mocy pisemnego porozumienia stron, że stosunek pracy będzie kontynuowany na dotychczasowych zasadach:

• do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego (dwa miesiące od dnia śmierci pracodawcy) – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera małżonek pracodawcy lub jego spadkobierca,
• do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera zarządca sukcesyjny.

Co może zrobić zarządca sukcesyjny?

Narzędziem służącym do opóźnienia terminu wygaśnięcia umowy o pracę i umożliwienia pracownikowi wykonywania pracy są dwa rodzaje porozumień o kontynuacji stosunku pracy na dotychczasowych zasadach (art. 63² § 5 Kodeksu pracy). Porozumienia zawiera się indywidualnie z poszczególnymi pracownikami. Podmiot zawierający je od strony pracodawcy może w zasadzie swobodnie wybrać pracowników, którym złoży propozycje zawarcia porozumienia. Musi jednak przestrzegać zasady równego ich traktowania i niedyskryminacji. Propozycja zawarcia porozumienia o kontynuacji zatrudnienia może wyjść także od pracownika. Porozumienie można zawrzeć najpóźniej trzydziestego dnia od dnia śmierci pracodawcy, bo z upływem tego dnia umowy o pracę wygasają. Porozumienie sporządza się na piśmie.

Co się dzieje z pracownikami po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego?

Umowy o pracę z pracownikami są przedłużane przez zarządcę sukcesyjnego tylko do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Z tym dniem umowy o pracę co do zasady wygasają. Spadkobierca kontynuujący działalność przedsiębiorstwo w spadku z rąk zarządcy sukcesyjnego może jednak przedłużyć umowy z pracownikami. Wówczas to on staje się nowym pracodawcą.

dr Martyna Komarowska-Horosz, radca prawny

Źródła:

ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy

J. Bieluk, Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Komentarz, Warszawa 2019

K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023, art. 63(2).